स्ट्रोक आणि वायू प्रदूषण संभाव्य यंत्रणा

 

स्ट्रोक आणि वायू प्रदूषण यांच्यातील संबंध स्पष्ट करणाऱ्या संभाव्य यंत्रणा

अनेक मोठ्या कोहोर्ट अभ्यासांनी वातावरणातील वायू प्रदूषणाच्या दीर्घकालीन संपर्काचा आणि कोरोनरी व सेरेब्रोव्हस्कुलर घटनांचा सकारात्मक संबंध दर्शविला आहे.५० ५१ ५२

स्टॅफोगिया आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी दाखवून दिले की, उच्च उत्पन्न असलेल्या देशांमध्येही, जिथे वार्षिक सरासरी वायू प्रदूषणाची पातळी सध्याच्या आंतरराष्ट्रीय मानकांची पूर्तता करते, तिथे PM2.5 मधील लहान वाढीमुळे इस्केमिक आणि हेमोरेजिक दोन्ही घटनांसह सेरेब्रोव्हस्कुलर रोगाच्या जोखमीत १९% वाढ होते.५१

PM2.5 च्या दीर्घकालीन संपर्कामुळे कॅरोटीड एथेरोस्क्लेरोसिसची प्रक्रिया वेगवान होते.५३

स्ट्रोकला चालना देण्यासाठी वायू प्रदूषकांच्या तीव्र संपर्कानंतरच्या मूळ पॅथोफिजियोलॉजिकल यंत्रणा,

तथापि, अस्पष्ट राहिल्या आहेत आणि

हेमोरेजिक आणि इस्केमिक स्ट्रोकसाठी त्या भिन्न असू शकतात.१२

मागील नियंत्रित अभ्यास अभ्यासांनी दाखवून दिले आहे की वायू प्रदूषणामुळे रक्तवाहिन्यांच्या एंडोथेलियमवर प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो आणि सहानुभूती मज्जासंस्थेची क्रिया वाढू शकते, ज्यामुळे रक्तवाहिन्या आकुंचन पावतात, रक्तदाब वाढतो, इस्केमिया होतो आणि

 थ्रोम्बोसिसचा धोका वाढतो.५ ८ ५४

खरं तर, PM2.5 च्या सांद्रतेतील अगदी किरकोळ वाढीचा संबंध सेरेब्रोव्हस्कुलर हेमोडायनामिक्समधील बदलांशी आहे, ज्यात सेरेब्रोव्हस्कुलर प्रतिकारशक्ती वाढणे आणि मेंदूतील रक्तप्रवाह कमी होणे यांचा समावेश आहे.५५

वायू प्रदूषणाचा आणखी एक संभाव्य महत्त्वाचा परिणाम जो स्ट्रोकशी संबंधित आहे, तो म्हणजे ॲट्रियल ॲरिथमियाचा धोका, ज्यामुळे थ्रोम्बोएम्बोलिक घटनांची शक्यता वाढू शकते. हे शक्य आहे की वायू प्रदूषणाच्या अल्पकालीन संपर्काचा आणि सेरेब्रोव्हस्कुलर घटनांचा संबंध या महत्त्वाच्या यांत्रिक मार्गांचा परिणाम आहे.

संदर्भ

BMJ. 2015 Mar 24;350:h1295. doi: 10.1136/bmj.h1295

वायू प्रदूषणाचा अल्पकालीन संपर्क आणि स्ट्रोक: पद्धतशीर पुनरावलोकन आणि मेटा-विश्लेषण

अनूप एस व्ही शाह १,✉, कुआन केन ली १, डेव्हिड ए मॅकॲलिस्टर २, अमांडा हंटर १, हरीश नायर २, विल्यम व्हाईटली ३, जेरेमी पी लँग्रिश १, डेव्हिड ई न्यूबी १, निकोलस एल मिल्स

अनेक मोठ्या कोहोर्ट अभ्यासांनी वातावरणातील वायू प्रदूषणाच्या दीर्घकालीन संपर्काचा आणि कोरोनरी व सेरेब्रोव्हस्कुलर घटनांचा सकारात्मक संबंध दर्शविला आहे.५० ५१ ५२

स्टॅफोगिया आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी दाखवून दिले की, उच्च उत्पन्न असलेल्या देशांमध्येही, जिथे वार्षिक सरासरी वायू प्रदूषणाची पातळी सध्याच्या आंतरराष्ट्रीय मानकांची पूर्तता करते, तिथे PM2.5 मधील लहान वाढीमुळे इस्केमिक आणि हेमोरेजिक दोन्ही घटनांसह सेरेब्रोव्हस्कुलर रोगाच्या जोखमीत १९% वाढ होते.५१

PM2.5 च्या दीर्घकालीन संपर्कामुळे कॅरोटीड एथेरोस्क्लेरोसिसची प्रक्रिया वेगवान होते.५३

स्ट्रोकला चालना देण्यासाठी वायू प्रदूषकांच्या तीव्र संपर्कानंतरच्या मूळ पॅथोफिजियोलॉजिकल यंत्रणा,

तथापि, अस्पष्ट राहिल्या आहेत आणि

हेमोरेजिक आणि इस्केमिक स्ट्रोकसाठी त्या भिन्न असू शकतात.१२

मागील नियंत्रित अभ्यास अभ्यासांनी दाखवून दिले आहे की वायू प्रदूषणामुळे रक्तवाहिन्यांच्या एंडोथेलियमवर प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतो आणि सहानुभूती मज्जासंस्थेची क्रिया वाढू शकते, ज्यामुळे रक्तवाहिन्या आकुंचन पावतात, रक्तदाब वाढतो, इस्केमिया होतो

 आणि थ्रोम्बोसिसचा धोका वाढतो.५ ८ ५४

खरं तर, PM2.5 च्या सांद्रतेतील अगदी किरकोळ वाढीचा संबंध सेरेब्रोव्हस्कुलर हेमोडायनामिक्समधील बदलांशी आहे, ज्यात सेरेब्रोव्हस्कुलर प्रतिकारशक्ती वाढणे आणि मेंदूतील रक्तप्रवाह कमी होणे यांचा समावेश आहे.५५

वायू प्रदूषणाचा आणखी एक संभाव्य महत्त्वाचा परिणाम जो स्ट्रोकशी संबंधित आहे, तो म्हणजे ॲट्रियल ॲरिथमियाचा धोका, ज्यामुळे थ्रोम्बोएम्बोलिक घटनांची शक्यता वाढू शकते. हे शक्य आहे की वायू प्रदूषणाच्या अल्पकालीन संपर्काचा आणि सेरेब्रोव्हस्कुलर घटनांचा संबंध या महत्त्वाच्या यांत्रिक मार्गांचा परिणाम आहे.

संदर्भ

BMJ. 2015 Mar 24;350:h1295. doi: 10.1136/bmj.h1295

वायू प्रदूषणाचा अल्पकालीन संपर्क आणि स्ट्रोक: पद्धतशीर पुनरावलोकन आणि मेटा-विश्लेषण

अनूप एस व्ही शाह १,✉, कुआन केन ली १, डेव्हिड ए मॅकॲलिस्टर २, अमांडा हंटर १, हरीश नायर २, विल्यम व्हाईटली ३, जेरेमी पी लँग्रिश १, डेव्हिड ई न्यूबी १, निकोलस एल मिल्स