डिसलिपिडेमियावर वेलचीचा (E. cardamomum) प्रभाव

डिसलिपिडेमिया, जो बदललेल्या लायपोप्रोटीन स्पेक्ट्रम आणि सुधारित लायपोप्रोटीन्सशी संबंधित आहे, हा मेटाबॉलिक सिंड्रोम (MetS) मधील मुख्य जोखीम घटकांपैकी एक आहे (३८). वाढलेले ट्रायग्लिसराइड (TG)-समृद्ध लायपोप्रोटीन्स (TRLs), कमी झालेले हाय-डेन्सिटी लायपोप्रोटीन (HDL) आणि वाढलेले लहान लो-डेन्सिटी लायपोप्रोटीन (LDL) कण हे MetS शी संबंधित डिसलिपिडेमियाचे तीन प्रमुख घटक आहेत (३९). MetS शी संबंधित एथेरोस्क्लेरोटिक हृदय व रक्तवाहिन्यांसंबंधी रोग (CVD) विकसित होण्यामध्ये डिसलिपिडेमिया महत्त्वाची भूमिका बजावतो. उदाहरणार्थ, लो-डेन्सिटी लायपोप्रोटीन कोलेस्ट्रॉल (LDL-C) पातळी आणि धमनीतील प्लाकची सुरुवात व विकास यांच्यातील संबंध सुप्रसिद्ध आहे, आणि अनेक क्लिनिकल चाचण्यांमध्ये असे दिसून आले आहे की LDL कमी करण्याच्या उपचारामुळे हृदय व रक्तवाहिन्यांसंबंधी घटनांची वारंवारता लक्षणीयरीत्या कमी होते. शिवाय, महामारीविज्ञान अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की हाय-डेन्सिटी लायपोप्रोटीन कोलेस्ट्रॉल (HDL-C) पातळी आणि कोरोनरी धमनी रोग यांच्यात स्पष्ट व्यस्त संबंध आहे (४०). काही अभ्यासांनी असेही म्हटले आहे की सी-रिॲक्टिव्ह प्रोटीन (CRP) पातळी हे डिसलिपिडेमिया, मधुमेह आणि MetS साठी एक सूचक आहे (४१, ४२).

वेलची आणि तिच्या सक्रिय घटकांमध्ये रक्तातील एकूण कोलेस्ट्रॉल (TC), TG, LDL आणि HDL मध्ये बदल करण्याची क्षमता अनेक संशोधनांमध्ये दिसून आली आहे.

क्लिनिकल चाचण्या

लठ्ठ किंवा जास्त वजन असलेल्या प्री-डायबेटिक महिलांवर एक क्लिनिकल चाचणी करण्यात आली, ज्यांना २ महिने ३ ग्रॅम वेलची देण्यात आली. मिळालेल्या निष्कर्षांनुसार, सरासरी TC (१९२.६ वरून १८३.७ mg/dl) आणि LDL-C (११८.१ वरून ११०.५ mg/dl) लक्षणीयरीत्या कमी झाले. तसेच, प्री-डायबेटिक रुग्णांमध्ये HDL-C च्या प्रमाणावर (४४.१ वरून ४२.७ mg/dl) संरक्षणात्मक परिणाम दिसून आला (४३). दुसऱ्या एका अभ्यासात असे नोंदवले गेले की, प्लेसबो गटाच्या तुलनेत T2DM रुग्णांमध्ये वेलचीच्या पूरक आहारामुळे (३ ग्रॅम, १० आठवडे) TG (१५८.४ वरून १२५.८ mg/dl) लक्षणीयरीत्या कमी होऊ शकते (४४). एका अभ्यासाचा उद्देश हायपरलिपिडेमिक प्री-डायबेटिक महिलांमध्ये दाह आणि ऑक्सिडेटिव्ह तणावावर वेलचीच्या (३ ग्रॅम/दिवस, ८ आठवडे) परिणामांचे मूल्यांकन करणे हा होता. प्लेसिबो गटाच्या तुलनेत, वेलचीच्या सेवनाने सीरम hs-CRP (५.२ वरून ५.०६ mg/dl), hs-CRP/IL-6 गुणोत्तर (७७५.०४ वरून ६२३.५), आणि MDA (८.७ वरून ७.३ μM) पातळीमध्ये लक्षणीय घट झाली. वेलचीमुळे मधुमेहाच्या पूर्वस्थितीतील लोकांमध्ये दाहक आणि ऑक्सिडेटिव्ह तणावाचे काही मापदंड नियंत्रित होतात, असे दिसून आले आहे. परिणामी, यामुळे या रुग्णांना दाह आणि ऑक्सिडेटिव्ह तणावाशी संबंधित गुंतागुंत टाळण्यास मदत होऊ शकते (४५).

Ref

Iran J Basic Med Sci. 2021 Nov;24(11):1462–1469. doi: 10.22038/IJBMS.2021.54417.12228

डिसलिपिडेमियावर वेलचीचा (E. cardamomum) प्रभाव

Roghayeh Yahyazadeh 1, Mahboobeh Ghasemzadeh Rahbardar 2, Bibi Marjan Razavi 1,3, Gholamreza Karimi 1,2, Hossein Hosseinzadeh 1,2,*